Hoe kies je het juiste statief

Hallo abonnee,

Vanavond gaat de avondklok in. Mooi moment om jullie van wat leesvoer te voorzien zodat jullie toch een leuke avond hebben.

Ik neem jullie mee in mijn zoektocht naar het juiste statief. Welke eisen stel ik aan een statief en waarom? Die eisen zijn natuurlijk voor iedereen verschillend, maar wellicht heb je iets aan mijn overwegingen als je zelf een statief gaat lopen.

Afscheid
Ooit kocht ik van mijn eerste verdiende geld een tweede hands camera en een Gitzo statief. Dat dure statief was echt een rib uit m’n lijf, maar wat was het degelijk! Uiteindelijk moest ik vorig jaar, na zo’n 35 jaar (!), toch toegeven dat het statief versleten was. Een van de poten was ‘lam’ en zakte steeds weg. Helaas was dit door de reparatiedienst ook niet meer te repareren.

Eisen aan een nieuw statief
En dan begint het. De zoektocht naar een nieuw statief. Gitzo ken ik natuurlijk, maar ik ben niet merkgebonden. Ik ben vooral benieuwd naar wat er momenteel buiten Gitzo te koop is. Eisen die ik aan een nieuw statief stel zijn: redelijk licht maar toch robuust en trillingsvrij (carbon dus), voldoende hoogte om comfortabel staand door de zoeker van de camera te kunnen kijken, en omklapbare poten i.v.m. macrofotografie.

Licht en robuust omdat ik mijn statief mee wil nemen op trektochten in niet altijd even makkelijke omstandigheden. Dan wil je geen zwaar statief moeten torsen, maar toch ook wel een voldoende stevig statief bij je hebben. Sneeuwschoenwandelen in Lapland bij -40, midden in een riviertje staan om watervallen fotograferen, ’s nachts in wind en stuivend zand bivakkeren om sterrenstrepen vast te leggen, lightpainten op urbanlocaties, wat de omstandigheden ook zijn, het statief gaat altijd mee.

Licht en robuust gaan natuurlijk eigenlijk niet samen, maar met mijn Gitzo ben ik ondanks z'n relatief lage gewicht geen problemen tegen gekomen, ook geen trillingsonscherpte. Deze Gitzo weegt met statiefkop Novoflex Magic Ball of met het Really Right Stuff balhoofd er op rond de 2,5 kg. Dat vind ik goed te doen, dus het nieuwe statief mag inclusief balhoofd tot rond de 2,5 kg wegen. Minder is natuurlijk fijn, maar het geheel moet wel stevig blijven. Dat betekent misschien concessies doen, een tussenweg vinden tussen stabiliteit en gewicht.

Verder wil ik graag dat de statiefpoten met rubber ringen uitschuifbaar zijn. Ringen vergrendelen gewoon beter dan klemmen. Daarnaast hebben klemmen schroeven, veren en scharnieren die stuk kunnen gaan, en mezelf kennende krijg ik er steeds m’n vingers tussen…. Ander nadeel van klemmen is dat ze overal achter blijven hangen en dat je voor het schoonmaken de poten wel uit elkaar kunt halen, maar dat het lastig is om de poten daarna weer te monteren. Bij ringen is dat geen enkel probleem; in elkaar schuiven, aandraaien en klaar.

Uiteindelijk keuze
Uiteindelijk kom ik via positieve ervaringen van mijn cursisten terecht bij Leofoto. Een merk met een heel breed assortiment aan statieven. Ik kies voor de Urban LX-324CT met het XB-38 balhoofd. Dit carbon statief voelt degelijk aan en weegt inclusief het balhoofd 2 kg. Het heeft statiefpoten die 32mm dik zijn, lekker stabiel dus als je in de wind staat. Het draagvermogen is 15 kg, daar kom ik met mijn systeemcamera echt niet meer aan. Zelfs niet als ik dit door twee deel (vuistregel voor optimale stabiliteit is om het maximale gewicht van camera en objectief de helft van het draagvermogen van het statief te laten zijn).

Natuurlijk had ik zelf al een balhoofd, maar omdat je de poten van dit statief omvouwt als je het opruimt/aan je rugzak hangt om er een compact geheel van te maken (48 cm), moet er een slanker balhoofd op wat tussen de ingeklapte statiefpoten past. Het Leofoto statief wordt standaard met een passend balhoofd geleverd, dus dat is geen probleem. Mits het balhoofd inderdaad zo goed en gebruiksvriendelijk is als mijn cursisten zeggen natuurlijk….

Het statief heeft ook voldoende hoogte: 1.71 meter inclusief het balhoofd als je de middenzuil omhoog zet. Nu zal ik de middenzuil buiten niet zo snel omhoog zetten in verband met het verlies van stabiliteit, maar zonder de middenzuil omhoog te zetten meet het statief met balhoofd 1.44 meter waar nog ca. 10 cm bij komt van de camera. Mijn ogen zullen op ca. 1.55 meter zitten, waarmee het statief dus voor mij hoog genoeg is.

De middenzuil is overigens uitneembaar en eventueel te vervangen door een macro adapter zodat je heel dicht bij de grond kunt werken. De statiefpoten zijn dan bijna plat neer te leggen. Je begrijpt uit het voorgaande dat ik dat niet zo snel zal gebruiken omdat mijn huidige camera op de kop aan de middenzuil te hangen is.

Tot zover de theorie. Hoe werkt het statief in de praktijk? Ik besluit het mee te nemen tijdens twee locatiescouting tochten door Friesland voor mijn workshop “Lightpainting in nature”.

De praktijk
Een van de deelnemers aan de Stapfoto vakgroep woont in Sneek en gaat dus gezellig met me mee. Nadat ik een week daarvoor ook al met een andere Fries op pad was. Even genieten van de Friese nuchterheid. Thx heren!

PS: i.v.m. corona is de start van het vakgroepjaar opgeschoven naar 1 februari (online). Mocht je nog aan willen sluiten, dan kan dat dus! De vakgroep is een gezellige groep gevorderde fotografen die meer uit hun fotografie willen halen.

Het programma voor volgend jaar is inmiddels klaar en staat op de website.

Blacklight, compositie, portretfotografie, natuurfotografie, high speed, avondfotografie, fotobewerking en druppelfotografie komen in ieder geval aan de orde. Voor ieder wat wils dus.

Vaak regelen we ook een aantal extra activiteiten zoals staalwol draaien, fotograferen op een BMX-of motorcrossbaan, lightpainten, etc. Dit jaar zijn we daarvoor helaas afhankelijk van de ontwikkelingen rond corona. Maar de afspraak staat dat we zodra de situatie het toelaat samen een feestje gaan vieren!

Stuur me svp een mail als reply op deze nieuwsbrief of bel me even als je interesse hebt. Dan kijken we samen of de vakgroep bij je past.

Wat tijdens de praktijktest gelijk opvalt is hoe makkelijk en soepel de vier segmenten van de poten uit te schuiven zijn. De rubber ringen zijn lekker breed en geven goed grip. Eén slag draaien en de onderste poot glijdt makkelijk uit de bovenste, zonder er in één klap uit te vallen. En vast is vast, één slag draaien is genoeg om de poten weer vast te zetten, super gebruiksvriendelijk! Ik merk dat ik de poten van dit statief ongemerkt steeds snel even inschuif als we ons verplaatsen. Waar ik dat voorheen al gauw teveel moeite vond, gaat het bij dit statief zo soepel dat de drempel om dit te doen weg is. Wel zo fijn!

Minder fijn vind ik de werkwijze met de kleine ontgendelknopjes aan de bovenkant om de statiefpoten verder uit elkaar te zetten. Je moet eerst de poten een stukje inklappen, om vervolgens het knopje naar beneden te duwen en ingedrukt te houden (!) terwijl je de poot uitklapt. Laat je het knopje los, dan stopt het uitklappen weer bij de volgende vaste hoek waarin de statiefpoten vast klikken (85, 55 en 23 graden). Ik voel me een ware acrobaat om dit allemaal tegelijk voor elkaar te krijgen, zeker als de camera op het statief zit. Misschien een kwestie van wennen?

De poten hebben lekker brede rubber voetjes waarmee ze stabiel op de ondergrond staan. Mocht je er behoefte aan hebben: er worden ook metalen spikes meegeleverd om zo op bepaalde ondergronden nog meer grip te krijgen. Dat is handig op een bevroren meer of op een schuine helling bijvoorbeeld. Naast de spikes worden overigens ook een draagtas, een setje inbussleutels, een multitool en een macro adapter meegeleverd.

Het balhoofd
Tot zover heb ik nog geen spijt van mijn keuze voor dit statief van Leofoto. Maar even belangrijk om te testen is natuurlijk of de statiefkop goed functioneert. De vraag of ik een balhoofd of een drieweg statiefkop wil, is snel beantwoord. Een balhoofd! Want wat heb ik in het verleden staan prutsen met die hendels aan de driewegkop…..

Zo op het eerste oog lijkt het balhoofd van Leofoto op een smalle uitvoering van mijn Really Right Stuff balhoofd. Een merk wat ik ooit koos omdat het het enige merk was wat na het instellen netjes z’n positie vast hield. Wel zo prettig als je net heel precies gekaderd hebt! Bij alle andere merken zakte de bal met mijn zware Nikon daarop steeds een paar millimeter naar beneden, “creep” noemen we dat. Iets waar je dus bij het kaderen al rekening mee moest houden. En wat compleet onwerkbaar was als het “creepen” niet stopte na een paar millimeter, omdat dit natuurlijk een garantie was voor onscherpe foto’s. Ik ben dus heel benieuwd hoe dit met het balhoofd van Leofoto gaat.

Eerst zet ik m’n Sony A9 er op met een 70-200 objectief. Het balhoofd geeft geen krimp en blijft netjes in positie. Dan de proef op de som: een oude zware Nikon D3 met een 70-200. Ik ben echt oprecht verbaasd, het balhoofd zakt werkelijk geen millimeter! Dat vind ik een sublieme prestatie voor dit balhoofd, en nog meer voor een balhoofd in deze prijsklasse. Het Really Right Stuff balhoofd kost momenteel 879 euro, het Leofoto statief MET dit Leofoto balhoofd 479 euro. Voor iets meer dan de helft van het geld van alleen het RRS balhoofd, heb je dus een degelijk statief EN een goed balhoofd!

Waarom vind ik dit balhoofd “goed”? Ten eerste omdat het dus je camera op de ingestelde positie houdt, ten tweede omdat het balhoofd zo makkelijk te bedienen is. Met de grote knop stel je de positie van de bal in. Zo kun je je camera ook verticaal zetten via een van de inkepingen. In de grote knop zit nog een subknop waarmee je de weerstand van de bal instelt. Met de onderste knop draai je de camera vervolgens op het plateau, zodat je de camera ook in verticale positie in iedere richting kunt zetten zonder het statief te hoeven verplaatsen.

Het bevestigen van de camera op het balhoofd gaat via een snelkoppelingsplaat die je in een wig schuift en met een knop vast draait, net zoals dat bij mijn Really Right Stuff het geval is (Arca-Swiss systeem). Dat werkt minder snel en makkelijk dan de snelkoppeling van m'n Novoflex Magic Ball die de camera met één klik rotsvast bevestigt. Maar het Arca-Swiss systeem wordt niet voor niets universeel gebruikt en heeft z’n sporen dus wel verdiend.

Enig minpunt wat ik tegen gekomen ben is dat, als ik de snelkoppelingsplaat onder de zware Nikon D5 van een cursist schroef en de camera verticaal op het balhoofd positioneer (dus in portretstand), de camera en snelkoppelingsplaat t.o.v. elkaar verdraaien. De camera zakt dus naar beneden. Ook als je de snelkoppelingsplaat voor je gevoel muurvast draait. Daarmee loop je dus tegen hetzelfde aan als het hiervoor beschreven probleem van een balhoofd wat z’n positie niet vast kan houden. E.e.a. is in dit geval natuurlijk wel op te lossen door een L-bracket te gebruiken. Let op: als je een L-bracket aan gaat schaffen, zorg er dan voor dat je de batterij en het geheugenkaartje kunt vervangen zonder de L-bracket te hoeven verwijderen!

Als ik de Nikon D5 loskoppel en m’n veel lichtere Sony A9 met dezelfde snelkoppelingsplaat op het balhoofd zet, gaat het allemaal prima. De camera blijft mooi op de ingestelde positie staan.

Conclusie
Het statief voldoet aan de vooraf door mij gestelde eisen. Het is licht en toch stevig. Het biedt voldoende hoogte. Het balhoofd zakt niet en is makkelijk te bedienen. En ik kan voor mijn macrofotografie de camera onderaan de middenzuil hangen. Zonder daarvoor eerst de middenzuil te hoeven verwijderen om die om te kunnen keren, wat voor mij vaak een drempel was om aan macrofotografie te beginnen tijdens een tocht in de natuur. Op naar de lange termijn test m.b.t. duurzaamheid, ik ben heel benieuwd of dit statief het ook weer 35 jaar volhoudt!

Lightpainting nature
Veel cursussen en workshops heb ik nog niet gepland voor volgend jaar ivm de onzekere tijden. Maar één workshop staat inmiddels wel op de agenda: lightpainting nature. We gaan met vier tot maximaal zes mensen (afhankelijk van de coronamaatregelen) lekker het bos in om te spelen met lampjes. Alle soorten licht komen aan bod: zaklampen, led, flitslicht en wie weet nog iets anders.....

De workshop staat gepland voor 17 april. We beginnen ruim voor zonsondergang om de juiste compositie nog te kunnen vinden bij daglicht. Daarna gaan we verschillende onderwerpen beschilderen met licht. Dat doen we ook tijdens het zo fotogenieke “blauwe uurtje”.

Als het wat donkerder wordt, gaan we experimenteren met de verschillende lichtbronnen. En aan het eind van de avond (mits heldere hemel) combineren we lightpainting met sterrenfotografie. Kortom een vol programma met veel inspiratie en plezier! Meer informatie en inschrijven: lightpainting nature

PS; Mocht corona toch roet in het eten gooien, dan plannen we gezamenlijk een nieuwe datum.